Luister goed naar me, stelletje snobs, het is tijd om het te hebben over Alpha Centauri Kid, deze Texaanse digitale artiest die beweert dienaar te zijn van een Muze met een hoofdletter M. Geboren in 1986 in San Antonio, Texas, stapte hij in maart 2021 in de NFT-wereld, nadat hij zijn baan bij het Department of Homeland Security had opgegeven om zich fulltime toe te leggen op het creëren van werken waarin kapotte piano’s, opzichtig aanwezige schedels en digitale bloemen zich opvolgen in een caleidoscoop van slecht verteerde invloeden. Zijn verkopen bereiken duizelingwekkende hoogten, 755 ETH voor zijn collectie Broken Keys, meer dan 100.000 dollar bij Christie’s voor zijn zeefdrukken, maar geld maakt, zoals iedereen weet, geen talent. Wat stoort aan Alpha Centauri Kid is niet zozeer wat hij doet, maar wat hij beweert te doen: bescheiden een goddelijke inspiratie dienen terwijl hij systematisch het westerse culturele repertoire plundert.
De kunstenaar roept voortdurend die beroemde Muze aan, die mystieke entiteit die hij beschrijft als “de artistieke energie die door het universum zweeft”. In zijn eigen woorden: “Soms heb ik zo’n krachtig idee dat het van elders komt, en dat noem ik ‘de Muze'” [1]. Deze retoriek van creatieve onderwerping, deze vrijwillige afstandname van artistieke intentie ten gunste van een hogere kracht, dient handig als scherm voor een aanpak die schrikbarend weinig conceptuele originaliteit heeft. Wanneer Alpha Centauri Kid zegt: “Je moet je volledig overgeven aan creativiteit, aan de Muze. Ik doe gewoon wat de Muze beslist” [1], kun je niet anders dan denken dat hij deze beschermheilige als schild gebruikt tegen serieuze kritiek. Hoe kritiek hebben op een artiest die slechts ‘ontvangt’ in plaats van creëert? Deze houding van bedrieglijke nederigheid doet denken aan de romantische kunstenaars van de 19e eeuw, maar terwijl Caspar David Friedrich mediteerde over het sublieme in de natuur om landschappen van metafysische diepte te maken, serveert Alpha Centauri Kid ons 3D-piano’s en digitale portretten waarvan de oppervlakkigheid alleen gelijk staat aan hun filosofische pretentie.
De relatie die Alpha Centauri Kid met literatuur onderhoudt, illustreert perfect deze tendens tot oppervlakkige toe-eigening. Zijn serie Piano Blossoms uit 2024 claimt expliciet banden met het werk van Lewis Carroll, met name Alice in Wonderland, gepubliceerd in 1865. Carroll, wiskundige aan de Universiteit van Oxford, had met Alice een werk gecreëerd dat meesterlijk speelde met logica, taal en Victoriaanse conventies [2]. Het verhaal van Lewis Carroll functioneert op meerdere niveaus: kindervertelling aan de oppervlakte, sociale satire in de diepte, verkenning van logische en wiskundige paradoxen in het hart van zijn verhalende structuur. Lewis Carroll begreep dat onzin een krachtig kritisch instrument kon zijn, dat absurdisme een manier was om de zekerheden van zijn tijd ter discussie te stellen.
In Wonderland, genoemd naar het werk van Carroll, presenteert Alpha Centauri Kid ons pianotonen die naar beneden spiralen als een trap, wat doet denken aan het konijnenhol. Het gezicht van de Cheshire Kat verschijnt in de linkerbovenhoek, een resultaat dat de kunstenaar beschrijft als “onbedoeld maar verrukkelijk”. Deze veronderstelde onbedoeldheid is onthullend: waar Carroll elk element van zijn universum met de precisie van een logicus zorgvuldig opbouwde, prijst Alpha Centauri Kid zich gelukkig met gelukkige toevalligheden, alsof het ontbreken van intentie een artistieke deugd is. Golden Afternoon, een ander stuk uit de serie, ontleent zijn titel aan het voorwoordgedicht van Alice en toont een spookachtig roze toetsenbord dat afdrijft naar een abstract bloeiend landschap. Het effect is zeker esthetisch aantrekkelijk, maar waar is de conceptuele diepgang?
Carroll gebruikte het absurde als een scalpel om de Victoriaanse sociale conventies te ontleden, om kritiek te leveren op een onderwijssysteem gebaseerd op mechanisch leren, om de grenzen van taal en logica te verkennen. Zijn werk ontstond in een specifieke context, die van een strenge en moralistische Victoriaanse Engeland, en vormde een radicale subversie van de literaire verwachtingen van die tijd. Alpha Centauri Kid daarentegen, ontleent de visuele motieven van Carroll, het hol, de Cheshire Kat, de titel Golden Afternoon, zonder zich in te laten met de filosofische, taalkundige of sociale vragen die het originele werk bezielden. Het is decoratieve Carroll, oppervlakkige Carroll, Carroll voor NFT-verzamelaars die willen kunnen zeggen dat ze een legitieme culturele referentie bezitten. Voor hem wordt literatuur een simpel reservoir van beelden, een catalogus van motieven die hergebruikt worden zonder de essentie ervan te begrijpen. Lewis Carroll schreef in een wereld waar fotografie net was uitgevonden en onze relatie tot beeld en realiteit veranderde; Alpha Centauri Kid produceert 3D-renderingen in een wereld verzadigd met digitale beelden zonder ooit te vragen wat dat betekent.
Het probleem verergert wanneer men kijkt naar Alpha Centauri Kids relatie tot de traditionele beeldende kunst, met name Andy Warhol. In 2022 produceerde de kunstenaar een serie van vier zeefdrukken waarop zijn muze stond, verkocht bij Christie’s voor meer dan 100.000 dollar op het moment dat NFT’s nog een markt vormden. Deze werken zijn expliciet geïnspireerd door het werk van Warhol, met name zijn portretten van beroemdheden uit de jaren 1960. De verwijzing is duidelijk, bijna te duidelijk: vier panelen, felle kleuren, een zeefdruktechniek, een herhaling van hetzelfde motief met kleurvariaties. Warhol begon begin jaren 1960 met het gebruik van fotografische zeefdruk, waarmee hij deze commerciële techniek transformeerde tot een artistiek middel [3]. Voor hem was zeefdruk een commentaar op de consumptiemaatschappij, op de mechanische reproduceerbaarheid van kunst in het tijdperk van massaproductie, op de commercialisering van beroemdheden. Wanneer Warhol het beeld van Marilyn Monroe of Elizabeth Taylor herhaalde, vierde hij deze iconen niet, hij onthulde hun status als handelswaar, als beelden die tot vervelens toe werden gereproduceerd totdat ze elke betekenis verloren.
De zeefdruktechniek van Warhol combineerde fotografie met met de hand beschilderde achtergronden, waarbij werken werden gecreëerd waarin imperfectie intentioneel was. De verschuivingen, uitgelopen inkt en variaties in inktsterkte waren geen fouten maar esthetische keuzes die de spanning tussen ambachtelijk en industrieel benadrukten. Warhol zei “een machine te willen zijn”, maar deze uitspraak was diep ironisch: zijn werken droegen altijd het spoor van de menselijke hand, zelfs in hun mechanische proces. Zeefdruk stelde Warhol in staat om multiples te produceren, waarmee hij de romantische notie van het unieke en kostbare kunstwerk ter discussie stelde. Dit was een radicale positie tegenover het abstract expressionisme dat het Amerikaanse kunstlandschap van de jaren 1950 domineerde, met zijn grote gebaren op doek en de nadruk op de handeling van de kunstenaar.
Alpha Centauri Kid leent de techniek en esthetiek van Warhol zonder diens onderliggende kritiek te begrijpen. Zijn zeefdrukken van de Muse gebruiken de felle kleuren en formele herhaling van Warhol, maar met welk doel? Om een mystieke entiteit te vertegenwoordigen die alleen in zijn verbeelding bestaat, om zijn eigen creativiteit te vieren in plaats van die te bevragen. Waar Warhol beroemdheid demystificeerde door die te reduceren tot een mechanisch gereproduceerd beeld, mystificeert Alpha Centauri Kid zijn eigen creatieve proces door het toe te schrijven aan een bovennatuurlijke kracht. Dit is precies het tegenovergestelde van Warhols benadering. Bovendien, wanneer Alpha Centauri Kid deze zeefdrukken in 2022 produceert, is de techniek allang niet meer subversief. Zeefdruk is een gevestigde artistieke praktijk geworden, onderwezen op kunstacademies en gebruikt door talloze hedendaagse kunstenaars. Door deze techniek meer dan vijftig jaar na Warhol te gebruiken, levert Alpha Centauri Kid geen nieuwe commentaar op reproductie, commercialisering of massacultuur. Hij benut alleen de aura van Warhol om zijn eigen werk historische legitimiteit te geven.
De kunstenaar stelt dat “piano mijn eerste toegangspoort tot de Muse was. Eén toets kon mijn geest en verbeelding openen naar nieuwe ideeën en thema’s om te verkennen” [1]. Deze relatie met het piano, die door zijn gehele oeuvre loopt, van Pianos in Paris tot de collectie Broken Keys van achtenveertig unieke stukken, zou ontroerend kunnen zijn als hij niet zo zelfgenoegzaam was. De piano als symbool heeft een lange geschiedenis in de westerse kunst: instrument van de gecultiveerde bourgeoisie van de 19e eeuw, huiselijk object geladen met nostalgie, het favoriete instrument van romantische componisten. Maar Alpha Centauri Kid doet niets met deze symbolische rijkdom. Zijn piano’s zijn decoratieve objecten, gemaakt in 3D met Cinema 4D, gebroken of versierd met bloemen, geplaatst in surrealistische scènes zonder echte verhalende diepgang. Ze zijn mooi, technisch vaardig, maar leeg van inhoud. Ze doen denken aan dure designobjecten die de appartementen sieren van de nieuwe rijken uit de cryptowereld: esthetisch aangenaam, cultureel referent, maar fundamenteel oppervlakkig.
De samenwerking met Avant Arte om fysieke afdrukken van zijn digitale werken te produceren onthult een ander problematisch aspect van zijn praktijk. Het Londense bedrijf Make-Ready heeft met hem samengewerkt om eenendertig lagen textuur en glans toe te voegen aan het oppervlak van elke afdruk, met behulp van een UV-pigmentdruktechniek in reliëf. Het resultaat is een serie grote objecten, met levendige kleuren, hoogst tactiel. Het is technisch indrukwekkend, commercieel slim, maar artistiek leeg. De nadruk op de luxueuze materialiteit van deze afdrukken, de meerdere lagen, textuur en glans verraadt een verwarring tussen materiële waarde en artistieke waarde. Men koopt een duur object, vervaardigd met geavanceerde technieken, maar niet per se een werk dat betekenis draagt.
Het meest ambitieuze project van Alpha Centauri Kid, zijn Grand Skull Piano dat op 5 september 2025 in Carnegie Hall in New York werd gepresenteerd, belichaamt alle problemen van zijn benadering. Hij bouwde samen met zijn schoonvader, beschreven als “een meester timmerman”, een Steinway-piano met daarop een levensgroot schedel. Het werk was zelfspelend, en de pianist behield de controle over de muziek die hij speelde via een gekoppelde NFT. Het was zeker een spectaculair gebaar, een object dat de aandacht trok, maar wat zegt het? Een schedel op een piano: memento mori, ijdelheid, bewustzijn van sterfelijkheid. Deze thema’s zijn al eeuwenlang onderzocht in de westerse kunst, van Nederlandse stillevens uit de 17e eeuw tot de werken van Damien Hirst. Alpha Centauri Kid voegt niets nieuws toe aan deze oude iconografie. Hij reproduceert het, maakt het monumentaal, plaatst het in een prestigieuze locatie, maar zonder extra conceptuele diepgang. Het feit dat de gekoppelde NFT hem in staat stelt de muziek op afstand te controleren, voegt een technologische dimensie toe, maar die dimensie lijkt meer een gadget dan een serieuze reflectie op controle, eigendom of autonomie van het kunstwerk in het digitale tijdperk.
Wat Alpha Centauri Kid fundamenteel ontbreekt, is een echte kritische gedachte over zijn eigen medium en de culturele context waarin hij opereert. Hij werkt in de wereld van NFT’s, een universum waarin kunst financiële speculatie wordt, waar de waarde van een werk gemeten wordt in Ethereum in plaats van in culturele relevantie. Dit zou een buitengewone gelegenheid zijn om te vragen wat het betekent om kunst te maken in zo’n context, om de implicaties van blockchain voor eigendom en authenticiteit te verkennen, om na te denken over wat kunst wordt wanneer het gereduceerd wordt tot een token op een gedistribueerd register. Maar Alpha Centauri Kid lijkt niet geïnteresseerd in deze vragen. Hij gebruikt NFT-technologie als een middel om zijn werk te verkopen, punt-uit. De verwijzingen naar Carroll, Warhol, Van Gogh, Hieronymus Bosch die zijn werk doorspekken, zijn niet het resultaat van een diepgaande dialoog met de kunstgeschiedenis, maar decoratieve citaten, culturele signalen bedoeld om prestige aan zijn productie te verlenen.
De kunstgeschiedenis zit vol met kunstenaars die van hun voorgangers leenden, die zich voedden met diverse culturele referenties. Maar grote kunstenaars transformeren die leningen, verteren ze, heruitvinden ze om iets nieuws te produceren. Picasso liet zich inspireren door Afrikaanse kunst, maar creëerde het kubisme. Jeff Koons gebruikte kitscherige objecten, maar produceerde een complexe commentaar over smaak, klasse en waarde. Alpha Centauri Kid leent motieven van Carroll en de esthetiek van Warhol, maar maakt enkel een afgezwakte en decoratieve versie van deze referenties. Zijn kunst spreekt NFT-verzamelaars aan omdat ze visueel aantrekkelijk, technisch bekwaam en cultureel geruststellend is. Je kunt het bezitten zonder geconfronteerd te worden met moeilijke vragen, zonder gestoord te worden, zonder iets in twijfel te moeten trekken. Het is comfortabele kunst voor een tijdperk dat comfort verkiest boven confrontatie.
De vraag is niet of Alpha Centauri Kid oprecht is in zijn toewijding aan deze Muze die hij voortdurend aanroept. Dat is hij waarschijnlijk wel. De vraag is ook niet of hij technische vaardigheden bezit. Die heeft hij duidelijk, en zijn 3D-renderingen in Cinema 4D getuigen van een zekere beheersing van digitale tools. De vraag is of zijn werk iets wezenlijks bijdraagt aan het hedendaagse artistieke discours, of het ons helpt onze tijd te begrijpen, of het ons dwingt anders te kijken. En op die criteria faalt Alpha Centauri Kid. Zijn werk is een glanzend oppervlak zonder diepte, een samenstelling van culturele referenties zonder kritische geest, een viering van persoonlijke creativiteit zonder betrokkenheid bij sociale, politieke of filosofische kwesties die een serieuze kunstenaar in 2025 zou moeten bezighouden. Hij produceert begeerlijke objecten voor een markt die smacht naar culturele legitimiteit, maar hij produceert geen kunst die er echt toe doet, kunst die de tand des tijds zal doorstaan als de speculatieve NFT-zeepbel is geklapt, wat al goed begonnen is. Lewis Carroll gaf ons een scherpe kritiek op de Victoriaanse samenleving, verpakt als een sprookje voor kinderen. Andy Warhol gaf ons een diepgaande reflectie op de commercialisering van cultuur in het tijdperk van mechanische reproductie. Alpha Centauri Kid geeft ons daarentegen gebroken piano’s en digitale schedels, misschien esthetisch, maar fundamenteel leeg. De digitale keizer staat naakt, en zijn Muze kan hem niet kleden.
- The Monty Report, “A Conversation With Alpha Centauri Kid, Part 1: The Gateway To The Muse”, mei 2023.
- Lewis Carroll, Alice’s Adventures in Wonderland, Macmillan and Co., Londen, 1865.
- Andy Warhol geciteerd in Gene Swenson, “What is Pop Art? Answers from 8 Painters, Part I”, Art News, november 1963.
