Luister goed naar me, stelletje snobs. Ik ga jullie vertellen over Austyn Weiner, geboren in 1989 in Miami, deze artieste die de ongerepte muren van jullie galerieën doet beven met haar chromatische explosies en bliksemsnelle gebaren. Eindelijk iemand die schildert alsof haar leven ervan afhangt, alsof elke penseelstreek een strijd is tegen de alledaagse middelmatigheid.
Het eerste thema dat mij opvalt: haar fysieke, bijna choreografische benadering van schilderkunst. Weiner schildert niet alleen, ze danst met haar doeken. Haar grote formaten zijn geen esthetische keuze, maar een vitale noodzaak. Hoe zou ze haar overlopende energie kunnen beteugelen in het formaat van een ansichtkaart? Haar ruime bewegingen, waardig aan de action painters van het abstract expressionisme, doen denken aan de performances van Pollock, maar met een groot verschil: waar Pollock zich probeerde te laten verdwijnen achter de beweging, bevestigt Weiner haar aanwezigheid, claimt haar lichaam als het eerste scheppingsinstrument. Deze benadering echoot de theorieën van Maurice Merleau-Ponty over de fenomenologie van perceptie, waarin het lichaam niet slechts een instrument is maar het medium van onze relatie tot de wereld. In haar studio in Los Angeles werkt ze soms tot 11 uur achter elkaar, waarbij het schilderen verandert in een echte fysieke performance. Dit doet denken aan de overdenkingen van Simone de Beauvoir over het lichaam als situatie, als middel om de wereld te begrijpen en zich daarin te projecteren.
Haar monumentale doeken zijn geen simpele oppervlakken om te bedekken, maar strijdtonelen waar elke vierkante centimeter bevochten, onderhandeld en veroverd wordt. Ze gebruikt oliekrijten als zwaarden, penselen als dirigentstokjes. Haar werk belichaamt perfect wat Nietzsche “de grote gezondheid” noemde, het vermogen om pijn om te zetten in creatieve kracht.
Het tweede thema dat uit haar werk naar voren komt, is haar innige relatie met het joods-Amerikaanse erfgoed en de naoorlogse kunstgeschiedenis. Weiner schildert niet alleen, ze gaat in dialoog met de geesten van Lee Krasner, Joan Mitchell, en al die vrouwen die twee keer zo hard moesten vechten om te bestaan in een door mannen gedomineerde kunstwereld. Haar abstracte vormen, haar kenmerkende glyphs zijn geen eenvoudige decoratieve motieven, maar onderdelen van een diep persoonlijke schilderkundige grammatica die haar familie- en culturele geschiedenis weerspiegelt.
Haar werk echoot de geschriften van Walter Benjamin over het begrip aura en de mechanische reproductie van kunstwerken. Weiner benadrukt de materialiteit van de schilderkunst, haar onontkoombare fysieke aanwezigheid. Haar doeken kunnen niet worden teruggebracht tot JPEGs op Instagram; ze eisen een directe confrontatie, een lichamelijke betrokkenheid van de toeschouwer. Deze nadruk op de fysieke aanwezigheid van het werk roept de theorieën van Roland Barthes op over het “punctum”, dat detail dat ons raakt, dat ons pijnigt in een afbeelding.
Haar composities lijken soms chaotisch, maar dat chaos is minutieus georkestreerd. Dat is wat Theodor Adorno noemde de “bevrijde vorm”, een organisatie die opbloeit uit schijnbare desorganisatie. In “Big Sister, Little Brother” speelt zij met familiale dynamieken, waarbij zij een tastbare spanning creëert tussen vormen die elkaar op het doek aantrekken en afstoten. De kleuren, die elektrische gele, bloedrode en diepe blauwe tinten, zijn niet gekozen vanwege hun harmonie, maar vanwege hun vermogen te provoceren, te destabiliseren.
Ik kan de puristen al horen verontwaardigd zijn om haar afwijzing van conventies, haar manier om hoge en lage cultuur te mengen, haar gebruik van Bruce Springsteens muziek als inspiratiebron. Maar dat is precies wat de kracht van haar werk uitmaakt. Ze kan zich niets aantrekken van jullie categorieën, van jullie zorgvuldig aangebrachte labels. Haar kunst is net zo hybride als onze tijd, net zo complex als hedendaagse identiteiten.
Haar creatieve proces, gekenmerkt door obsessieve muzikale herhalingen en voortdurende telefoontjes naar haar naasten, onthult een artieste voor wie creëren geen geïsoleerde daad is maar een constante vorm van dialoog. Ze verandert haar atelier in een rituele ruimte waar schilderen een vorm van actieve meditatie wordt, een manier om te verkennen wat Julia Kristeva “het semiotische” noemt, die pre-linguïstische dimensie van ervaring die ontsnapt aan taal maar haar expressie vindt in kunst.
In haar recente serie “Blood on Blood” gaat ze nog dieper in op de verkenning van familiale band en intimiteit. De embryonale vormen die in vloeistoffen met felle kleuren zweven, zijn niet slechts metaforen voor familie, maar pogingen om de complexe emotionele ruimte van menselijke relaties in kaart te brengen. Dit is wat Georges Bataille een “interne ervaring” zou noemen, een duik in de diepten van geleefde ervaring.
Haar schilderijen vertellen geen verhalen, ze belichamen ze. Elke penseelstreek, elke verfdrup is een beslissing, een moment van waarheid. Ze zoekt niet te behagen maar een reactie uit te lokken, iets te creëren wat Susan Sontag een “erotiek van kunst” noemde in plaats van een hermeneutiek. Haar werk verzet zich tegen makkelijke interpretaties, tegen eenduidige lezingen die sommige critici haar willen opleggen.
Aan hen die haar ongeremde expressiviteit verwijten, antwoord ik dat zij juist is wat de hedendaagse kunst nodig heeft: minder steriele conceptualisering, meer innige betrokkenheid met het materiaal. Terwijl onze kunstwereld vaak verlamd wordt door haar eigen historische geweten, durft Weiner nog te geloven in de mogelijkheid van authentieke, urgente, noodzakelijke schilderkunst.
Als u het belang van Austyn Weiner niet begrijpt, komt dat misschien doordat u te gewend bent aan kunst die niet stoort, die niet verstoort en die zich beperkt tot het decoreren van uw muren. Haar werk is een heilzame herinnering dat kunst nog steeds een kracht van transformatie kan zijn, een ruimte van absolute vrijheid. U begrijpt het, ik ben er dol op.
