Luister goed naar me, stelletje snobs. We zijn zo gewend geraakt aan het aanbidden van werken die ons schreeuwen hoe belangrijk ze zijn dat we soms vergeten te kijken naar wat zich recht onder onze neus bevindt. Hilary Pecis, die buitengewone waarnemer van het alledaagse, heeft huishoudelijke ruimtes en Californische landschappen getransformeerd in visuele banketten die onze door de dagelijkse monotonie gesustte zintuigen wakker schudden.
In haar schilderijen met verzadigde kleuren, waar perspectieven vrolijk botsen, onthult Pecis ons een fundamentele waarheid: onze onmiddellijke omgeving zit vol schoonheid als we de moeite nemen om erop te letten. Deze kunstenares uit Los Angeles legt bevroren momenten vast met een precisie die nooit steriel is, een levendigheid die nooit opzichtig is.
Haar stillevens zijn portretten zonder gezichten. De op een salontafel gestapelde boeken, de vazen die overlopen van bloemen, de geometrische patronen van het meubelstof, al deze elementen vertellen het verhaal van hun afwezige eigenaren. Zoals Virginia Woolf schreef in “Een eigen kamer”: “ik geloof dat schilderijen en boeken zijn als die diepe pekelgrotten die mijnwerkers onder de zee verkennen” [1]. Deze pekelgrotten verkent Pecis met een onverzadigbare nieuwsgierigheid, waarbij ze elk object verandert in een aanwijzing, elke compositie in een karakter.
Neem haar boekenplanken die ze met bijna obsessieve precisie schildert. De namen die erop verschijnen, Van Gogh, Matisse, William Blake, Eva Hesse, vormen een autobiografische fries, een persoonlijk pantheon dat haar kunst verankert in een traditie terwijl het haar uniekheid bevestigt. Deze verwijzingen zijn geen pretentieuze knipogen, maar intieme bekentenissen. Wat een prachtige manier om een zelfportret te maken zonder ooit zelf zichtbaar te zijn!
De invloed van het fauvisme is onmiskenbaar in haar weelderige palet. Karminrode tinten gaan een dialoog aan met elektrische blauwen, citroengeel danst met saliegroen. Deze chromatische explosie is nooit willekeurig; ze drukt een emotionele intensiteit uit die een simpele voorstelling niet zou kunnen communiceren. Zoals André Derain zei dat “de kleuren voor mij dynamietpatronen waren” [2], gebruikt Pecis haar palet om onze gebruikelijke waarnemingen op te blazen.
Haar manier om met ruimte om te gaan is een heerlijk raadsel voor ons oog dat gewend is aan klassieke perspectieven. Voorwerpen lijken soms te zweven in een omgeving waar de zwaartekracht tijdelijk is opgeheven. De euclidische regels worden vrolijk genegeerd, niet door technische onbekendheid maar door een bewuste esthetische keuze. Deze aanpak doet denken aan Matisse, die zei: “Nauwkeurigheid is niet de waarheid” [3]. De waarheid van Pecis ligt in de subjectieve ervaring van ruimte, in die momenten waarop onze waarneming zich bevrijdt van fysieke beperkingen om de totaalheid van een scène te omarmen.
Haar stadsgezichten van Los Angeles vangen de essentie van deze tegenstrijdige stad. In “Sharon Flowers” wordt een bloemenwinkel etalage een voorwendsel voor een stijloefening waarbij de typografie van de borden naast de organische vormen van de bloemen staat. Het Californische licht, dat bijzondere licht dat zoveel kunstenaars naar het westen van Amerika trok, baadt haar composities in een bijna bovennatuurlijke helderheid. Men denkt aan David Hockney en zijn liefde voor deze lichtkwaliteit, maar waar Hockney vaak het spectaculaire zocht, geeft Pecis de voorkeur aan het intieme, het verwaarloosde, die straathoeken die we passeren zonder ze te zien.
De fenomenologische filosoof Gaston Bachelard schreef in “De poëtica van de ruimte” dat “het huis onze hoek van de wereld is. Het is ons eerste universum” [4]. Het werk van Pecis is een gepassioneerde verkenning van die eerste universa, die ruimtes die onze perceptie en onze relatie tot de wereld vormen. Wanneer zij het interieur van een huis schildert, lijkt elk object geladen met een betekenis die verder gaat dan zijn simpele utilitaire functie. Een bank is niet langer slechts een meubelstuk, maar de stille getuige van gesprekken, lezingen, dutjes, al die momenten die het onzichtbare weefsel van ons leven vormen.
Oppervlakkige critici zouden haar werk kunnen afdoen als louter “decoratief”, een term die vaak wordt gebruikt om kunst van vrouwen te bagatelliseren. Wat een monumentale vergissing! Pecis sluit aan bij een schildertraditie die teruggaat tot de Hollandse stillevens uit de 17e eeuw, die alledaagse voorwerpen transformeerden tot bespiegelingen over tijdelijkheid, materialiteit en menselijk verlangen. Maar zij actualiseert deze traditie met een hedendaagse gevoeligheid, bewust van de visuele overbelasting die onze tijd kenmerkt.
De afwezigheid van menselijke figuren in haar schilderijen is geen gebrek maar een weloverwogen keuze. Zoals zij zelf uitlegt: “Ik denk dat ruimtes net zo persoonlijk kunnen zijn als een portret van een gezicht” [5]. Deze aanpak echoot de gedachte van Roland Barthes (zonder in zijn semiologische val te trappen) over de manier waarop objecten een systeem van tekens vormen die net zo communiceren als woorden of gezichtsuitdrukkingen.
Het visuele ritme van haar composities wordt vaak vergeleken met dat van Alex Katz, met zijn brede kleurvlakken en gedefinieerde contouren. Maar waar Katz een zekere kilte zoekt, omarmt Pecis de warmte, de imperfectie, die kleine oneffenheden die een ruimte levendig maken. Haar penseelstreken, die zij zelf omschrijft als “merken van een weinig zelfverzekerde schilder” [6], creëren een textuur die zowel aanraking als blik uitnodigt.
Pecis aarzelt niet om vervaardigde objecten met herkenbare merken af te beelden, boeken, consumptiegoederen, en verandert daarmee deze commerciële signifiers in schilderkunstige elementen. Daarmee belicht zij hoe onze huiselijke omgeving doordrenkt is van deze uiterlijke tekens, en hoe onze intimiteit altijd in dialoog is met de sociale en economische wereld om ons heen.
Haar artistieke praktijk is ook ingebed in een reflectie over tijd. In een tijd waarin alles versnelt en het digitale beeld overheerst, kiest Pecis voor de zorgvuldige traagheid van acrylverf. Elk schilderij is het resultaat van urenlang observeren en uitvoeren, een daad van verzet tegen de onmiddellijkheid die onze hedendaagse relatie tot beelden kenmerkt. Zoals filosoof Byung-Chul Han opmerkt in zijn essay “De geur van tijd”, “het contemplatieve leven veronderstelt het vermogen om niet onmiddellijk op prikkels te reageren” [7].
Het leven van een langeafstandsloopster dat zij parallel aan haar artistieke praktijk leidt, staat niet los van haar schilderkunst. In beide gevallen gaat het om een regelmatige beoefening, een fysieke verbondenheid met de wereld, een vorm van actieve meditatie. Ze maakt vaak foto’s tijdens haar ochtendlopen, waarbij ze die vluchtige momenten vastlegt waarin het licht een gewone landschap verandert in een buitengewone visie. Deze verzamelingen beelden worden vervolgens het ruwe materiaal voor haar creaties.
De schijnbare bescheidenheid van haar onderwerpen verbergt een aanzienlijke artistieke ambitie. Pecis toont aan dat het niet nodig is om grote, traditioneel “nobele” onderwerpen aan te pakken om betekenisvolle kunst te maken. Een schaal met sinaasappels op een gestreepte tafel kan evenveel waarheid bevatten als een mythische of historische scène. Daarmee zet zij de weg voort die kunstenaars als Pierre Bonnard en Édouard Vuillard hebben geëffend, die de huiselijke scenes tot grote kunst hebben verheven.
De relatie van Pecis met Los Angeles is fundamenteel. Deze stad, vaak bekritiseerd om haar oppervlakkigheid, wordt onder haar penseel een paradijs van kleuren en texturen. “Het leven in LA lijkt wat langzamer en lichter, en ik voel een oneindige inspiratie,” vertrouwt ze toe [8]. Dit bijzondere licht, deze unieke atmosferische kwaliteit beïnvloedt diep haar palet en haar perceptie van ruimtes. Zonder te vervallen in het cliché van het Californische paradijs, legt ze die spanning vast tussen natuurlijk en kunstmatig die het stedelijke landschap van Los Angeles kenmerkt.
Als de Fauves-beweging een belangrijke invloed is voor Pecis, deelt ze misschien nog wel de meeste affiniteit met de kunstenaars van de Pattern and Decoration-beweging uit de jaren 1970. Deze groep, hoofdzakelijk samengesteld uit vrouwen, zette zich in voor de rehabilitatie van vormen van expressie die traditioneel werden geassocieerd met vrouwelijk ambacht en decoratieve kunsten. Net als zij omarmt Pecis zonder complexen het visuele genot, de rijkdom aan motieven, de sensualiteit van texturen.
Haar creatieve proces begint met foto’s die ze met haar telefoon maakt. Vanuit deze beelden schetst ze snel de compositie op het doek, en werkt dan in opeenvolgende lagen, waarbij ze details en kleuren toevoegt zonder ooit te vervallen in slavische imitatie. Deze aanpak stelt haar in staat een frisheid en spontaniteit te behouden die haar schilderijen bezielen. Zoals ze uitlegt: “Ik neem veel vrijheden ten opzichte van wat er in het originele beeld wordt getoond, evenals met de gebruikte en versterkte kleuren” [9].
Wat Hilary Pecis echt onderscheidt, is dat ze ons helpt de schoonheid van het dagelijks leven opnieuw te ontdekken. In een wereld die geobsedeerd is door het spectaculaire, het buitengewone, herinnert ze ons eraan dat de echte magie vaak schuilt in de meest alledaagse hoekjes van ons leven. Haar schilderijen fungeren als versterkers van perceptie, die ons uitnodigen om onze eigen omgeving met frisse ogen te bekijken, om de schittering te herontdekken van een vaas bloemen verlicht door de ochtendzon of de complexe geometrie van een met boeken beladen boekenkast.
Haar recente ontwikkeling richting grotere formaten getuigt van groeiend vertrouwen. Deze grote doeken stellen de toeschouwer in staat echt “binnen te treden” in de weergegeven ruimte, omhuld te worden door deze stralende interieurs. Zoals ze zegt: “Ik hou er echt van om als toeschouwer een schilderij binnen te kunnen gaan, en met de grotere doeken heb ik het gevoel dat ik op een manier het ruimte kan binnengaan die niet mogelijk was met de kleinere werken” [10].
Of het nu puristen niet aanstaat die hedendaagse schilderkunst willen beperken tot abstractie of conceptuele kunst, Pecis bewijst dat figuratie ons nog veel te zeggen heeft. Haar werk beperkt zich niet tot het representeren van de wereld, het transformeert die, onthullend de verborgen poëzie in elk object, elke ruimte. Ze beoefent wat de dichter Wallace Stevens “een woede om orde” noemde, die obsessieve poging om vorm en betekenis te geven aan de chaos van het reële.
Dus, stelletje snobs, de volgende keer dat je langs een schilderij van Hilary Pecis loopt, stop dan even. Neem de tijd om te verdwalen in deze vertrouwde en toch vreemde ruimtes, in deze composities die de logica tarten terwijl ze het tastbare vieren. Misschien ontdek je er, net als ik, een uitnodiging om te vertragen, om echt te kijken naar wat je omringt. En is dat niet een van de essentiële functies van kunst, ons leren zien?
- Woolf, Virginia, “Een eigen kamer”, Éditions 10/18, 1992.
- Derain, André, geciteerd in “Matisse and Derain: 1905, het jaar van het fauvisme”, Flammarion, 2005.
- Matisse, Henri, “Schriften en uitspraken over kunst”, Hermann, 1972.
- Bachelard, Gaston, “De poëtica van de ruimte”, Presses Universitaires de France, 1957.
- Vitello, Gwynned. Pecis, Hilary, interview in Juxtapoz Magazine, lente 2021.
- Ibid.
- Han, Byung-Chul, “De geur van tijd”, Circé, 2016.
- Vitello, Gwynned. Pecis, Hilary, interview in Juxtapoz Magazine, lente 2021.
- Ibid.
- Pecis, Hilary, interview met Nancy Gamboa, Cultured Magazine, 23 juni 2021.
