Luister goed naar me, stelletje snobs, het is tijd om te praten over een kunstenaar die schilderkundige conventies doet ontploffen met de subtiliteit van een supernova in volle uitbarsting: Huang Yuxing, geboren in 1975 in Peking. Dit is een schilder die het doek transformeert in een slagveld waar fluorescerende kleuren een wilde wals dansen met de duizendjarige Chinese traditie. Het is alsof Kandinsky LSD had genomen in een boeddhistische tempel, en geloof me, het resultaat is absoluut hypnotiserend.
In zijn monumentale doeken die meerdere meters hoog kunnen zijn, speelt Huang Yuxing met onze waarnemingen als een zenmeester die jongleert met lasersabers. Zijn techniek, geworteld in de traditionele Chinese “Gongbi Zhongcai”, explodeert als het ware onder de aanval van fluorescerende kleuren die een rave feest eruit laten zien als een bijeenkomst van bibliothecarissen. Maar laat u niet misleiden, achter deze kleurenovervloed schuilt een diepe reflectie op de aard van ons bestaan.
Neem zijn series met rivieren en bergen. Huang Yuxing ontwikkelt daarin een visie op tijd die Henri Bergson in zijn graf zou doen glimlachen. Voor de Franse filosoof was tijd een pure duur, een continue stroom die niet in afzonderlijke momenten kan worden opgesplitst. En wat doet onze kunstenaar? Hij gooit rivieren naar ons toe die lijken te stromen sinds eeuwigheid, wervelingen van kleuren die zich vermengen als zoveel momenten die samensmelten in een kosmisch bewustzijn. Die rivieren zijn niet louter waterlopen, het zijn visuele metaforen van tijd zelf, een tijd die onveranderlijk stroomt en tegelijkertijd eeuwig aanwezig blijft.
Zijn landschappen zijn niet slechts eenvoudige weergaven van de natuur, dat zou te makkelijk zijn, te banaal voor een geest zo getormenteerd als de zijne. Nee, Huang Yuxing biedt ons een visuele meditatie over het boeddhistische concept van vergankelijkheid, het beroemde “anitya”. Elke penseelstreek, elke laag fluorescerende kleuren vertelt het verhaal van een voortdurend veranderende wereld. Zijn bergen zijn niet versteend, ze pulseren, trillen, lijken voor onze ogen op te lossen als psychedelische snoepjes in een oceaan van pure bewustzijn.
De manier waarop hij de kleur hanteert is gewoon revolutionair. Stel je even voor dat Rothko besloot een uitstapje te maken naar een winkel met fluorescerende verf nadat hij tien jaar in een Tibetaans klooster had gemediteerd. Huang opent zijn verfpotten een week voor gebruik, waarbij hij hun viscositeit vermindert tot ze de perfecte consistentie bereiken. Hij is een moderne alchemist die niet lood in goud verandert, maar de schilderachtige materie in pure visuele energie. Zijn doeken reflecteren niet enkel licht, ze lijken het van binnenuit te genereren, alsof elk vierkante centimeter een eigen leven heeft.
In zijn serie “Bubbles” drijft de kunstenaar zijn reflectie over tijdelijkheid en bestaan nog verder. Deze bubbels die in zijn composities zweven zijn geen simpele geometrische vormen, maar visuele metaforen van ons eigen vergankelijke bestaan. Het is alsof Parmenides, die oude Griekse filosoof geobsedeerd door de onveranderlijkheid van het zijn, geconfronteerd werd met de kwantumrealiteit waar alles slechts waarschijnlijkheid en verandering is. De bubbels van Huang Yuxing zijn er en niet er tegelijkertijd, solide en fragiel, eeuwig en tijdelijk. Ze herinneren ons eraan dat ons bestaan slechts een korte flits is in de immensiteit van de kosmos.
De manier waarop hij met ruimte omgaat in zijn composities is net zo fascinerend. Hij gebruikt de traditionele Chinese perspectieftechniek van “verspreide punten”, waardoor hij omgevingen creëert die alle Euclidische logica tarten. Het is een mentale ruimte meer dan een fysieke, een territorium waar de westerse perspectiefwetten niet meer gelden. In “Seven Treasure Pines” creëert hij een heel kosmos op zeven panelen, elk representerend een van de schatten van het boeddhisme: koraal, agaat, parel, goud, zilver, schelp en turkoois. Dit monumentale werk is niet enkel een demonstratie van technische virtuositeit, het is een ware picturale kosmogonie.
De invloed van het zenboeddhisme op zijn werk is onmiskenbaar, maar Huang Yuxing is niet het type dat ons een versmalde versie van de oosterse spiritualiteit serveert voor westerlingen op zoek naar exotiek. Nee, hij neemt deze oeroude concepten en dwingt ze het 21e-eeuwse tijdperk binnen, waarbij een frontale botsing ontstaat tussen traditie en moderniteit die vonken werpt die zichtbaar zijn op lichtjaren afstand. Zijn schilderijen zijn als visuele koans, die zenraadselen bedoeld om onze rationele gedachten te kortsluiten en ons toegang te geven tot een diepere realiteitsbegrip.
Wat zijn werk vandaag zo relevant maakt, is dat het de kloof tussen Oost en West overstijgt. Terwijl zoveel hedendaagse Chinese kunstenaars genoegen nemen met het spelen van het exotisme- of overmatige westerse kaart, creëert Huang Yuxing zijn eigen visuele taal. Een taal die zowel spreekt over de Chinese schildertraditie als over het Amerikaanse abstract expressionisme, net zo goed over zenboeddhisme als over kwantumfysica. Hij zoekt niet deze verschillende invloeden te verzoenen, hij laat ze juist met elkaar botsen, waardoor hij iets totaal nieuws schept.
Zijn techniek van het over elkaar aanbrengen van kleuren, waarbij hij de verf dagenlang laat rusten voordat hij het aanbrengt, creëert diepte-effecten die duizelig maken. De opeenvolgende lagen pigmenten scheppen chromatische afgronden waarin het oog verdwaalt als in een zwart gat. Het is kwantumschilderkunst, waarbij elke penseelstreek tegelijkertijd in verschillende toestanden bestaat, zoals Schrödingers kat in zijn doos. Deze unieke benadering van het schildermateriaal is geen stijlmiddel, maar een ware schilderfilosofie.
Neem bijvoorbeeld zijn serie “Mountain Layer”, waarin hij traditionele Chinese inktschilderkunst versmelt met de Britse landschapstraditie. Het resultaat is verbluffend. De bergen lijken op te duiken uit een psychedelische droom, hun contouren lossen op in golven van fluorescerende kleuren die elke beschrijving tarten. Het is alsof Turner een Chinese meester-schilder ontmoette in een parallelle dimensie waar de natuurwetten niet meer gelden.
Zijn gebruik van fluorescerende kleuren is geen simpele esthetische caprice. Zoals hij zelf zei: “fluorescerende kleur is de kleur van onze generatie”. Er bestaat geen dergelijk kleurensysteem in de traditionele ezelschilderkunst. Het is speciaal, als een soort krachtige vitaliteit die samengeperst of vrijgelaten wordt. Deze kleuren zijn de visuele expressie van onze tijd, een tijd van constante prikkeling, kunstmatig licht en augmented reality.
In zijn meest recente werken blijft Huang Yuxing de grenzen van wat mogelijk is in schilderkunst verkennen. Zijn landschappen worden steeds complexer, met kleurvlakken die zich opstapelen als geologische lagen, schilderachtige gebieden scheppend die lijken te bestaan in meerdere dimensies tegelijk. Het is alsof elk doek een open raam is naar een parallel universum waar de natuurwetten herschreven zijn door een dichter onder invloed.
Zijn manier om met de natuur om te gaan is bijzonder onthullend voor zijn wereldbeeld. In tegenstelling tot de westerse traditie die de mens boven de natuur plaatst, of de oosterse traditie die de mens als onderdeel van de natuur ziet, creëert Huang Yuxing een derde ruimte waar deze onderscheidingen niet langer zinvol zijn. In zijn schilderijen is de natuur noch decor, noch mystieke kracht, maar een energieveld in voortdurende transformatie.
Critici hebben zijn werk vaak vergeleken met dat van Peter Doig, maar die vergelijking doet geen recht aan de originaliteit van zijn visie. Waar Doig de grenzen tussen herinnering en realiteit onderzoekt, richt Huang Yuxing zich op fundamenteelere vragen over de aard van het bestaan zelf. Zijn schilderijen zijn geen vensters naar een denkbeeldige wereld, maar poorten naar een realiteit die groter en vreemder is dan alles wat wij kunnen bedenken.
Zijn recente commerciële succes, met werken die regelmatig voor miljoenen euro’s worden verkocht, zou kunnen doen vermoeden dat hij een winnende formule heeft gevonden en die volgt. Niets is minder waar. Elke nieuwe serie toont een evolutie, een wil om de mogelijkheden van schilderkunst verder te duwen. Hij herhaalt niet simpelweg wat werkte, maar blijft verkennen, experimenteren en risico’s nemen.
Kijk naar zijn recente serie geïnspireerd door de “Mille li de rivières et montagnes” van Wang Ximeng, dit meesterwerk uit de Noordelijke Song-dynastie. Huang Yuxing herinterpreteert dit klassieke werk niet alleen, hij ontmantelt het volledig om de essentie eruit te halen en het opnieuw op te bouwen volgens zijn eigen visie. Het resultaat is een serie schilderijen die zowel een eerbetoon zijn aan de traditie als een radicale verklaring van onafhankelijkheid.
Dus ja, stelletje snobs, jullie kunnen blijven zwijmelen bij jullie minimalistische conceptuele installaties of jullie post-postmoderne performances. Ondertussen zal Huang Yuxing hele universums blijven schilderen met zijn fluorescerende kleuren, waarmee hij bewijst dat schilderkunst niet dood is, maar gewoon aan het muteren is naar iets vreemder en wonderlijker dan we ooit hadden kunnen bedenken. Hij is het levende bewijs dat hedendaagse kunst zowel diep geworteld kan zijn in traditie als resoluut gericht op de toekomst, dat het zowel toegankelijk als complex, commercieel en diep persoonlijk kan zijn.
