Luister goed naar me, stelletje snobs. Li Chen (李真), geboren in 1963 in Yunlin, is veel meer dan een simpele beeldhouwer van glimlachende Boeddha’s. Hij is de belichaming van de moderne contradictie: een zenmonnik in een zwarte kimono achter het stuur van een sportwagen, een kunstenaar die zijn werken verkoopt voor goudprijzen terwijl hij mediteert over de leegte.
Bekijk zijn monumentale sculpturen die zweven als heliumballonnen terwijl ze honderden kilo’s wegen. Deze zwarte gelakte bronzen lichamen, gepolijst tot ze glanzen als jade die eeuwenlang is gestreeld, zijn de perfecte uitdrukking van wat Gaston Bachelard “de ontkende zwaartekracht” noemde. In zijn werk “L’Air et les Songes” onderzocht de Franse filosoof deze menselijke fascinatie voor het vliegen, voor de overwinning op de zwaartekracht. Li Chen materialiseert deze oeroude droom in brons en creëert werken die de natuurwetten lijken te tarten terwijl ze diep verankerd blijven in de materie.
Neem “Floating Heavenly Palace” (2007), deze kinderfiguur die nonchalant een gouden paleis in balans houdt op zijn wijsvinger. Dit werk is niet alleen een technische prestatie, het is een meditatieve reflectie op macht en haar kwetsbaarheid. Het kind, met zijn ontwapenende onschuld, jongleert met symbolen van autoriteit alsof het speelgoed is. Het is Nietzsche in drie dimensies, een perfecte illustratie van wat de Duitse filosoof beschreef in “Also sprach Zarathustra” wanneer hij sprak over de drie metamorfoses van de geest: van kameel naar leeuw, en dan van leeuw naar kind. Li Chens kind belichaamt die laatste transformatie, die van het creëren van nieuwe waarden met de lichtheid van teruggevonden onschuld.
Maar laat u niet misleiden, de schijnbare lichtheid van zijn werken verbergt een diepgaande reflectie op de hedendaagse menselijke conditie. In zijn serie “Soul Guardians” (2008) pakt Li Chen onze moderne relatie met natuurrampen aan en onze neiging om goddelijke bescherming te zoeken tegen het oncontroleerbare. Zijn “Lord of Wind” en zijn “Lord of Fire” zijn niet zomaar beschermende godheden, maar metaforen voor onze machteloosheid tegenover de krachten van de natuur. Deze imposante figuren, zowel angstaanjagend als absurd, reflecteren onze eigen kleinheid ten opzichte van de elementen.
Wat Li Chens werk bijzonder relevant maakt in ons tijdperk van klimaatangst, is dat hij de boeddhistische traditie vermengt met een scherp bewustzijn van hedendaagse kwesties. Zijn serie “Ethereal Cloud” (2011) transformeert de traditionele voorstelling van wolken tot een meditatie over luchtvervuiling. De roestvrijstalen wervelingen, die doen denken aan de traditionele wolken in de Chinese kunst, krijgen een beangstigende dimensie wanneer ze worden bekeken door de prisma van onze milieu-realiteit.
De kunstenaar speelt voortdurend met deze dualiteit tussen traditie en moderniteit, tussen heilig en profaan. Zijn boeddha-figuren met hun volle vormen doen denken aan die van Fernando Botero, maar waar de Colombiaanse meester de sensualiteit van het vlees viert, onderzoekt Li Chen de lichtheid van de leegte. Deze benadering echoot de gedachte van Maurice Merleau-Ponty over perceptie en belichaming. In “L’Oeil et l’Esprit” onderzocht de Franse filosoof hoe onze waarneming van de wereld onlosmakelijk verbonden is met onze lichamelijkheid. De sculpturen van Li Chen belichamen perfect deze spanning tussen het lichaam als fysieke massa en het lichaam als voertuig van transcendentie.
De transformatie van zijn vroege werken, geworteld in de traditie van tempelbeelden, naar meer persoonlijke en hedendaagse creaties, weerspiegelt de ontwikkeling van de moderne Aziatische kunst als geheel. Beginnend met een ambachtelijke praktijk van het reproduceren van traditionele boeddha’s heeft Li Chen een unieke beeldhouwkundige taal ontwikkeld die zowel in dialoog staat met de westerse hedendaagse kunst als met de oosterse filosofie.
Zijn serie “De onsterfelijkheid van het lot” (2011) markeert een radicale wending in zijn praktijk. Hij verlaat de gladde perfectie van gelakt brons ten gunste van ruwe materialen zoals hout en touw, waarbij de kunstenaar de schoonheid van imperfectie onderzoekt, wat de Japanners “wabi-sabi” noemen. Deze werken, die hun fragiliteit en vergankelijkheid bewust tentoonstellen, zijn een aangrijpende meditatie over sterfelijkheid en transformatie.
Door zijn verschillende series heen, van “De schoonheid van de leegte” (1992-1997) tot zijn recentere werken, behoudt Li Chen een fragiel evenwicht tussen massa en lichtheid, tussen traditie en innovatie. Zijn figuren lijken te zweven in een liminale ruimte, noch helemaal aards, noch volledig hemels. Deze ruimtelijke ambiguïteit weerspiegelt onze hedendaagse toestand, hangend tussen een verleden dat vervliegt en een onzekere toekomst.
De evolutie van zijn werk naar meer abstracte en conceptuele vormen, met name in zijn serie “Etherische wolk”, getuigt van een artistieke rijpheid die makkelijk te categoriseren grenzen overstijgt. Deze sculpturen in roestvrij staal lijken de essentie van beweging zelf vast te leggen en vormen het resultaat van een formeel onderzoek dat begon met zijn eerste Boeddha-beelden. Ze vertegenwoordigen een unieke synthese tussen traditionele Chinese kalligrafie en westerse moderne abstractie.
Het parcours van Li Chen symboliseert de transformaties in de hedendaagse Aziatische kunst. Vertrokken vanuit een traditionele opleiding, ontwikkelde hij een persoonlijke taal die in dialoog staat met wereldwijde zorgen en tegelijk een sterke culturele identiteit behoudt. Zijn internationale succes, gemarkeerd door exposities op de Biënnale van Venetië en op het Vendôme-plein in Parijs, getuigt van zijn vermogen culturele grenzen te overstijgen terwijl hij diep geworteld blijft in zijn traditie.
Wat zijn werk echter echt opmerkelijk maakt, is dat het een spirituele authenticiteit behoudt ondanks commercieel succes. In een vaak cynische kunstmarkt blijft Li Chen werken creëren die uitnodigen tot contemplatie en diepe reflectie. Zijn sculpturen zijn geen louter decoratieve objecten, maar uitnodigingen tot een meditatieve ervaring.
De manier waarop hij met leegte omgaat, is bijzonder betekenisvol. In de taoïstische traditie is leegte geen afwezigheid maar een actieve aanwezigheid, een ruimte van potentie. De sculpturen van Li Chen lijken ondanks hun imposante massa voortdurend op het punt te staan te verdwijnen in de lucht. Deze paradoxale kwaliteit resoneert met het boeddhistische concept van vorm en leegte, waarin solide verschijningen even vergankelijk blijken als wolken.
Zijn behandeling van het oppervlak is eveneens opmerkelijk. Het diepe zwart dat hij gebruikt is niet zomaar een kleur, maar een afwezigheid die het licht absorbeert en toch reflecteert. Deze bijzondere eigenschap creëert een visuele spanning die de blik tegelijkertijd aantrekt en afstoot, met een contemplatieve ervaring die doet denken aan zenmeditatietechnieken.
De meest recente werken van Li Chen tonen een evolutie naar grotere abstractie, terwijl de meditatieve kwaliteit die zijn werk kenmerkt behouden blijft. Zijn nieuwe sculpturen lijken minder bezig met representatie en meer geïnteresseerd in de zuivere exploratie van vorm en ruimte. Deze evolutie weerspiegelt misschien een groeiend vertrouwen in zijn persoonlijke artistieke taal, bevrijd van de beperkingen van traditie maar trouw aan zijn fundamentele principes.
Het werk van Li Chen herinnert ons eraan dat hedendaagse kunst zowel toegankelijk als diepgravend kan zijn, commercieel haalbaar en spiritueel authentiek. In een steeds meer gefragmenteerde en angstige wereld bieden zijn sculpturen een moment van rust, een uitnodiging tot contemplatie die culturele verdeeldheid en esthetische vooroordelen overstijgt. Ze herinneren ons eraan dat ware artistieke innovatie niet bestaat uit het verwerpen van traditie, maar uit het van binnenuit transformeren ervan om iets echt nieuws te creëren.
