Luister goed naar me, stelletje snobs. Ik ga het hebben over Xu Hualing, geboren in 1975 in Harbin, deze kunstenaar die onze zekerheden over hedendaagse Gong Bi-schilderkunst op zijn kop zet met een durf die de puristen van de traditionele Chinese kunst zou doen beven.
Als je denkt dat hedendaagse Chinese kunst beperkt is tot slaafse reproducties van oeroude technieken, vergis je je. Xu Hualing transformeert deze duizendjarige traditie in een wapen van massale subversie. In haar werken, met name haar serie “Heroine”, hanteert ze de codes van de Gong Bi-schilderkunst met een beheersing die ons dwingt onze relatie met de traditie te heroverwegen. De schijnbare fijngevoeligheid van haar lijnen verbergt een conceptuele geweldigheid die onze verwachtingen pulveriseert. Wanneer ze haar heldinnen schildert, doet ze dat niet om te voldoen aan een conventioneel verlangen naar vrouwelijke representatie, maar om figuren te creëren die gevestigde normen uitdagen. Haar vrouwen zijn geen passieve objecten van beschouwing, maar aanwezigheid die ons met een ontregelende intensiteit aanspreekt. Ik kan niet anders dan denken aan wat Simone de Beauvoir schreef in “Le Deuxième Sexe” over de sociale constructie van het vrouwelijke, Xu Hualing deconstrueert deze stereotypen met chirurgische precisie.
Haar techniek is van een verfijning die het begrip overstijgt. Ze gebruikt zijde als drager, niet uit blinde eerbied voor traditie, maar als een bewuste keuze om de grenzen van materialiteit te verkennen. De transparanties die ze creëert zijn geen loutere esthetische effecten, maar visuele manifesten over de aard van waarneming zelf. Walter Benjamin sprak over de aura van het kunstwerk in het tijdperk van zijn technische reproduceerbaarheid; Xu Hualing creëert een nieuwe vorm van aura, waarin traditie en hedendaagsheid samenvloeien in een duizelingwekkende dans. Haar figuren lijken te zweven in een ongedefinieerde ruimte, wat creëert wat Gaston Bachelard een “poëtiek van de ruimte” zou noemen, resoluut hedendaags.
De tweede kenmerk van haar werk ligt in haar meesterlijke omgang met kleur en licht. In haar serie “Ruo Qing” tilt ze de kunst van de gradatie naar onontgonnen hoogten. De pasteltinten die ze gebruikt zijn geen gemakkelijke esthetische keuze, maar een filosofische verklaring over de aard van zichtbaarheid zelf. Roland Barthes sprak over het “punctum” in fotografie; Xu Hualing creëert picturale punctums die ons bewustzijn doorboren als stille pijlen. Haar werken zijn visuele meditatie over vergankelijkheid, waarbij elke kleurnuance een argument wordt in een bredere discussie over de aard van representatie.
Het gebruik dat zij maakt van fotografie in haar creatieve proces is niet slechts een eenvoudig technisch hulpmiddel, maar een diepgaande reflectie op de aard van het beeld in onze hedendaagse samenleving. Wanneer zij haar minutieuze schilderijen combineert met fotografische elementen, mengt zij niet alleen de media, maar creëert ze een nieuwe visuele syntaxis die de traditionele categorieën overstijgt. Susan Sontag zou in dit werk een fundamentele reflectie op de status van het beeld in onze verzadigde visuele cultuur hebben herkend.
Haar composities, duizelingwekkend complex, spelen met onze perceptieve verwachtingen. Het haar van haar figuren, obsessief met precisie geschilderd, wordt een metafoor voor de complexiteit van de hedendaagse identiteit. Iedere haarlok is een draad in een groter wandtapijt dat spreekt over de vrouwelijke toestand, traditie en moderniteit. Maurice Merleau-Ponty sprak over de fenomenologie van de perceptie, Xu Hualings werken zijn oefeningen in picturale fenomenologie die onze eigen wijze van zien in vraag stellen.
De manier waarop zij ruimte behandelt in haar recente werken is revolutionair. Door de traditionele contouren van het Gong Bi te verwijderen, creëert zij overgangszones die onze gebruikelijke begrip van vorm uitdagen. Deze tussengebieden zijn geen leegten, maar spanningsvelden waarin een stille strijd woedt tussen traditie en innovatie. Dit zou Gilles Deleuze ‘gladde ruimtes’ noemen, zones van pure potentie waar traditionele hiërarchieën oplossen.
Haar werk aan de serie “Between” drijft deze reflectie op ruimte en vorm nog verder. De figuren die zij daar presenteert lijken te zweven in een staat van voortdurende overgang, als spoken die de grenzen tussen materialiteit en immaterialiteit bezetten. Deze benadering doet denken aan wat Jacques Derrida zei over “différance”, deze werken bestaan in een staat van voortdurende différance, weigeren elke definitieve vaststelling van betekenis.
Oppervlakkige critici zouden in haar werk een simpele actualisering van de Gong Bi-traditie kunnen zien. Ze vergissen zich zwaar. Wat Xu Hualing bereikt is een radicale herdefiniëring van wat Chinese hedendaagse schilderkunst kan zijn. Ze beperkt zich niet tot het moderniseren van een traditie; ze doet deze van binnenuit exploderen om nieuwe expressieve mogelijkheden te bevrijden. Elk van haar werken is een stil manifest dat de mogelijkheid uitroept van een kunst die zowel diep geworteld is in traditie als resoluut gericht op de toekomst.
Wat haar werk zo belangrijk maakt in de huidige context, is dat zij de gemakkelijke dichotomieën tussen Oost en West, traditie en moderniteit overstijgt. Zij creëert een visuele taal die spreekt tot onze tijd en tegelijkertijd een diepe historische bewustwording behoudt. Haar kunst is geen oppervlakkige fusie van stijlen, maar een diepe synthese die nieuwe wegen opent voor hedendaagse schilderkunst.
Aan allen die denken dat traditionele Chinese schilderkunst een bevroren kunst uit het verleden is, zeg ik: bekijk het werk van Xu Hualing. Zij toont ons dat traditie geen keurslijf is, maar een springplank naar nieuwe vormen van expressie. Haar oeuvre is het levende bewijs dat hedendaagse Chinese kunst niet het Westen hoeft te imiteren om relevant te zijn; zij kan putten uit haar eigen wortels om iets radicaal nieuws te creëren.
